Y Bywgraffiadur Cymreig

DAFYDD AP GWILYM (c. 1315 - c. 1350), bardd Yr oedd Dafydd ap Gwilym yn fab i Wilym Gam ap Gwilym ab Einion Fawr o'r Tywyn ap Gwilym ap Gwrwared ap Gwilym ap Gwrwared Gerdd Gymell ap Cuhelyn Fardd. Enw ei fam oedd Ardudful, ac mae'n bosibl mai brawd iddi hi oedd y Llywelyn ap Gwilym ap Rhys ap Llywelyn ab Ednyfed Fychan a alwyd yn ewythr gan y bardd. Yr oedd hynafiaid Dafydd yn uchelwyr llewyrchus a fu'n gwasanaethu arglwyddi Normanaidd yn
DAFYDD ap GWILYM (fl. 1340-1370), bardd ei fab Einion yn dyst i weithred gyfreithiol yn 1275. Yr oedd ei fab yntau, Gwilym, taid y bardd, yn dal tir gan y brenin yn Emlyn yn 1302. Un arall o'r teulu y gwyddys rhywfaint amdano oedd Llywelyn ap Gwilym, ewythr Dafydd o frawd ei dad, a oedd yn gwnstabl Castellnewydd Emlyn yn 1343. Y mae'r ffeithiau hyn yn esbonio pam, er geni Dafydd ym Mro Gynin, y mae'r beirdd yn son amdano fel ' eos Dyfed
IFOR HAEL Dyma'r enw a roes Dafydd ap Gwilym i'w brif noddwr Ifor ap Llywelyn o Fasaleg, sir Fynwy. Er ein bod wedi cynefino â galw'r lle yn 'Maesaleg' mae profion pendant mai 'Bassalec,' 'Basselec,' oedd yn y 12fed ganrif (gweler 'Llyfr Llandaf,' 273, 319, 329, 333) a chyn hynny. Ceir ach Ifor yn Peniarth MS 133 (R. i, 833) (180), 'tredegyr ymassalec,' 181, 'Gwern y klepa ymassalec,' sef 'ym Masaleg,' ac
GRUFFUDD GRYG (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd ? Pa ben i'r cyfnod? Sicr yw i Ruffudd gyfoesi mewn rhan â Dafydd ap Gwilym, canys bu ymryson enwog rhwng y ddau. Rhoed gynt amcan am dymor canu Dafydd fel 1340-80, a phe tybid i Ruffudd oedi canu i Einion hyd 1360, a dal ymlaen hyd 1412, rhoddai hynny 1360-80 fel amcan am gyswllt posibl y ddeufardd, a thros hanner canrif o brydyddu i Ruffudd ! Mae hyn yn gyfnod go hir; dyna pam y petrusir ynglŷn â
GWILYM ap IEUAN HEN (fl. c. 1440-80), bardd nad oes dim o hanes ei fywyd yn aros, er bod llawer o'i farddoniaeth i'w chael mewn llawysgrifau. Yn ei phlith ceir cywyddau i Fair Forwyn (NLW MS 6681B (381)), ac i Bedair Merch y Drindod (NLW MS 1578B (71)); cywyddau serch (Gwysaney MS 25 (201)); NLW MS 5269B (211)), Wynnstay MS. 6 (170)); cywydd i Gruffudd ap Nicolas o Ddinefwr (NLW MS 6511B (194b)), Dafydd ab Ieuan ab Owain o Gaereinion
GRUFFUDD LEIAF (fl. 15fed ganrif), bardd Brodor o sir Ddinbych, mab Gruffudd Fychan ap Gruffudd ap Dafydd Goch, o linach Owain Gwynedd (Peniarth MS 127 (17)). Ceir englyn o'i waith yn Cwrtmawr MS 242B (1) ac NLW MS 6499B (1). Priodolir cywydd i'r dylluan iddo mewn rhai llawysgrifau hefyd, e.e. Cardiff MS. 64 (552), ac Esgair MS. 1 (37); ond rhoir enw Dafydd ap Gwilym, ac aelodau eraill o deulu Gruffudd, sef Rhobert Leiaf a Syr Sion
IEUAN DEULWYN (fl. c. 1460), bardd brodor o Gydweli, Sir Gaerfyrddin. Cadwyd llawer o'i waith mewn llawysgrifau, y rhan fwyaf ohono yn gywyddau i gylch eang o foneddigion cyfoes. Yn eu plith ceir rhai i Wiliam, iarll Penfro, a'i frawd Syr Rhisiart Herbert, a laddwyd ym mrwydr Banbury (1469), ac i fab ifanc Syr Rhisiart, i Dr. Siôn Morgan, esgob Tyddewi, Wiliam Siôn o Lanegwad, Dafydd Llwyd ap Gwilym o Gastell Hywel, Llywelyn ap
GWILYM RYFEL (fl. 12fed ganrif), bardd Nid erys o'i waith ond dwy gadwyn o englynion dadolwch i Ddafydd fab Owain Gwynedd. Gellir eu dyddio rhwng 1174 a 1175 pan oedd Dafydd yn rheoli rhannau helaeth o Wynedd gan gynnwys Môn. Y mae Gwilym Ryfel yn un o'r cymdeithion y galerir gan Gruffudd ap Gwrgenau ar ei ôl mewn un o gyfres o englynion mirain, ac o'r englyn hwn (Hendregadredd MS. 76a, The Myvyrian Archaiology of Wales, 257a) casglwn
OWAIN GWYNEDD (fl. c. 1550-90), bardd Salbri o Lyweni, Dafydd Llwyd ap Wiliam o Beniarth, a Dafydd Llwyd ap Huw ab Ifan o Ynys y Maengwyn. Canodd gywydd marwnad i'r bardd Syr Owain ap Gwilym, a chywyddau ymryson i Wiliam Llŷn ac i Huw Arwystl; canodd hefyd gywyddau crefyddol, cywydd i'r eira, a nifer o englynion amrywiol a gynnwys un ganddo ar ei glaf wely.
IOLO GOCH (c. 1320 - c. 1398), bardd lys Hywel Cyffin, deon Llanelwy o 1385-97. Ceir tri chywydd a ganodd i Owain Glyndŵr, ond prin iawn y gellir dyddio'r olaf o'r tri wedi 1386. Perthynai Iolo felly yn hollol i'r 14eg ganrif, ac yr oedd yn gyfoeswr â Dafydd ap Gwilym a Llywelyn Goch Amheurig Hen; canodd farwnadau i'r ddau. Bu hefyd yn ffraeo'n farddol gyda Gruffydd Gryg. Canodd awdlau yn null y Gogynfeirdd, a hyd yn oed yn ei gywyddau
SEFNYN (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd Canodd awdl foliant i Dudur ap Goronwy o Drecastell a Phenmynydd (bu farw 1367), ac awdl farwnad i Iorwerth Gyriawg, bardd o Fôn a flodeuai o gwmpas 1360. Canai hefyd foliant gwragedd, megis rhyw Angharad 'gymar Dafydd '; yn gymysg annhrefnus y ceir ei waith yn y llawysgrifau. Y mae'n dra thebyg mai ef oedd tad y bardd Gwilym ap Sefnyn.
WILLIAMS, JOHN (Ioan Mai; 1823 - 1887), bardd datblygodd ddiddordebau llenyddol helaeth a wnaeth iddo gyfeillion o'r athrawon Joseph Loth, o Brifysgol Rennes, ac E. B. Cowell, Caergrawnt. Dywedir iddo gynorthwyo'r olaf gyda'i gyfieithiadau Saesneg o weithiau Dafydd ap Gwilym. Ysgrifennodd 'Ioan Mai' lawer o gerddi rhydd, rai ohonynt gogyfer â chystadleuthau eisteddfodol, ond er bod ei draethawd anorffenedig, 'The characteristics of Welsh poetry,' yn

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 1353 for "dafydd ap gwilym"